ویروس شعلههای ویروس از کوبا به ایران رسید!
انتشار اطلاعات بدافزار شعله& های آتش (Flame )در اقدامی بی& سابقه از سوی مرکز ماهر تکه& های پازل معمای این بدافزار را کنار هم گذاشت و آشکار کرد ویروسی که چندی پیش به وزارت نفت حمله& ور شده و موجب آلودگی سیستم& ها و قطع کل شبکه اینترنت وزارت نفت و شرکت& های تابعه& اش شده بود، همان بد& افزاری است که نسخه& های اولیه& اش در سال ۲۰۱۰ طراحی شده و اکنون با به& روزرسانی ماژول& هایش توان تخریبی چندبرابری یافته است.
به گزارش ایتنا از عصرارتباط، مرکز ماهر مدعی شده پس از انتشار اطلاعات فنی این بد& افزار نسخه پاکسازی بدافزار «شعله& آتش» را نیز منتشر خواهد کرد و به زودی از طریق سایت این مرکز certcc.ir قابل دسترس خواهد بود.
ضمن اینکه مرکز ماهر اعلام کرده آنتی& ویروس مذکور از ۲۰ روز گذشته در اختیار بخش& های کاربردی کشور قرار گرفته است.
شعله آتش که تاکنون با اسامی مختلفی در سایت& ها و شرکت& های امنیتی مختلف بدان اشاره شده، اولین بار در زمان حمله به وزارت نفت با عنوان وایپر معرفی شد، علت آن نیز از رفتار خاص این بدافزار در پاک و حذف کردن هارد کامپیوترها نشات می& گیرد اما شرکت& امنیتی بیت& دیفندر نیز در همین راستا آن را skywiper نامگذاری کرد و شرکت& امنیتی سمانتک و همین& طور محققان دانشگاه بوداپست که نقش مهمی در کشف و شناسایی این بدافزار داشتند آن را Flamer می& خوانند چنان که این نامگذاری به دلیل وجود این اسم در میان کدهای این بد& افزار است، مرکز ماهر نیز در اطلاعاتی که اخیرا در خصوص ویژگی& های این بد& افزار منتشر کرده از آن تحت نام Flame (شعله آتش) یاد کرده است.
پیشینه شعله آتش
بدافزار شعله آتش، ترکیبی است از ویروس قدیمی به نام وایپر که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد و در آن زمان به قدری عملکردش چشمگیر و خاص بود که گمان نمی& رفت ویروس مشابهی در فضای سایبری منتشر شود اما این بدافزار جدید از طریق ترکیب با ویروس دیگری دوباره احیا شد.
سپس در سال ۲۰۱۰ نسخه دیگری از آن طراحی شد که با به& روزرسانی ماژول& هایش قدرت تخریبی چندبرابری پیدا کرده بود و در حالی که استاکس& نت و دوکو هر یک حدود ۵۰۰ کیلوبایت حجم داشتند، حجم کل بدافزار Flame به بیش از ۲۰ مگابایت می& رسد که برای یک بدافزار رقمی کاملا نامتعارف است.
کدهای به& کاررفته در این بدافزار در ظاهر شبیه کدهای معمولی نرم& افزارهای دیگر است اما در حقیقت قابلیت& های هوشمندانه، مخرب و پنهانی در آنها تعبیه شده است.
آنچنان که فرخ خویلو مدیرعامل شرکت شبکه گستر، نماینده رسمی آنتی& ویروس& های بیت& دیفندر و مک& آفی در ایران به عصر ارتباط گفت: «پیچیدگی این بد& افزار به حدی است که یک فایل کوچک آن نزدیک به ۷۰ هزار خط برنامه& نویسی دارد.»
خویلو با اشاره به اینکه طبق گزارش ضدویروس مک& آفی گونه& های دیگری از این بدافزار نیز در دنیا وجود دارد،& گفت: «اکنون دیگر می& دانیم این ویروس چگونه عمل می& کند و چه فایل& های مخربی را ایجاد می& کند یا اینکه در کدام قسمت رجیستری ویندوز کلید درست می& کند.
همین که قربانی& هایش را به صورت هدفمند انتخاب می& کند و بدون اینکه توجه فایروال& ها را به خودش جلب کند، فعالیتش را درون سیستم آغاز و در نهایت کلیه اطلاعات آن را پاک می& کند.»
او در ادامه با تاکید بر اینکه این ویروس به صورت هوشمند عمل می& کند و قادر است ۱۰۰ تا ۱۵۰ آنتی& ویروس را شناسایی کند و نسبت به آنها واکنشی نشان دهد که شناسایی نشود،& گفت: «مجموعه این ویژگی& ها باعث می& شود انتشار اطلاعات جزیی این بدافزار و نام فایل& های تخریبی& اش چندان فایده& ای نداشته باشد، بلکه داشتن اطلاعات از الگوی رفتاری این ویروس کافی است تا روش& های مقابله با آن را دریابیم.»
یکی از توانایی& های این بدافزار سوءاستفاده از میکروفن رایانه برای ضبط مکالمات افراد است.
تهیه عکس از برنامه& های خاص در زمان اجرا، از جمله ویژگی& های این بدافزار است.
مجموعه این ویژگی& ها منجر شده برخی از کارشناسان امنیتی Flame را یک سلاح سایبری بدانند به این دلیل که نسل جدیدی از حملات سایبری را پی& ریزی کرده است.
خویلو در خصوص ویژگی& های منحصربه& فرد Flame، از هدایت این ویروس از طریق یک مرکز کنترل اشاره کرد و گفت: « Flameاز طریق سرورهای مخفی هدایت و کنترل می& شود و به این ترتیب ویروس در طی زمان ارتقا می& یابد و حتی از طریق این مراکز قادر به به& روزرسانی و تغییر عنوان فایل& ها نیز هست.»
به گفته او با شناسایی محل این سرورها می& توان جلوی گسترش و تغییر شکل آن را گرفت.
هدف اصلی بدافزار شعله آتش با توجه به میزان پراکندگی آن کشورهای خاورمیانه همچون فلسطین، مجارستان، ایران و لبنان اعلام شده است، البته در گزارش سمانتک نام کشورهای دیگری مانند اتریش، روسیه، هنگ& کنگ و امارات متحده عربی نیز آمده است.
وایپر با استاکس& نت فرق دارد
هر حمله سایبری ما را به یاد استاکس& نت و فزرندش دوکو می& اندازد و برخی حتی شعله آتش را نیز در زمره نوادگان استاکس& نت می& پندارند در حالی که خصوصیات رفتاری بدافزار «شعله آتش» کاملا متفاوت است.
مدیرعامل شرکت شبکه گستر، نماینده آنتی& ویروس بیت& دیفندر که اولین بار «شعله آتش» را در لیست بد& افزارهای خود قرار داد،& با تاکید بر اینکه شباهت این دو بدافزار بیشتر روانی است،& گفت: «هر دو این ویروس& ها بسیار پیچیده هستند اما استاکس& نت بر بستر اینترنت فعالیت می& کرد و «شعله آتش» مبتنی بر شبکه است و از طریق حافظه& های فلش نیز به راحتی منتقل می& شود. با این حال قدرت عمل «شعله آتش» در شبکه& های بزرگ& تری مانند wan نیز دیده شده است.»شرکت امنیتی رایان& بدر نماینده آنتی& ویروس& های پاندا نیز تاکید کرد استاکس& نت یک بدافزار یکتا بود که با قدرت و دقت عملش همگان را حیرت& زده کرد اما «شعله آتش» یک بدافزار ترکیبی است که از طریق شبکه وارد عمل می& شود.
فرضیه توطئه
شرکت رایان& بدر نماینده آنتی& ویروس& های پاندا که نسخه& ای از این ویروس را در آزمایشگاه خود مورد بررسی قرار داده& است، معتقد است شیوع این ویروس از کشور کوبا شروع شد.
به این ترتیب که آبان& ماه سال گذشته در بازه زمانی کوتاه، ویروسی با عملکرد مشابه «شعله آتش» در کشور کوبا منتشر شد و در عرض چند روز& تعداد بی& شماری از هارددیسک& سیستم& ها را از کار انداخت و جالب اینکه به طور ناگهانی نیز ناپدید شد.
ویروس منتشرشده در کوبا،& نسخه اولیه ویروسی است که به وزارت نفت ایران حمله کرده است و در واقع این ویروس برای سنجش قدرت و عملکرد آن و به مثابه یک رزمایش در کوبا منتشر شده بود.البته برخی از کارشناسان امنیتی معتقدند ویروسی که در کوبا منتشر شد از حفره امنیتی آنتی& ویروس کسپرسکی استفاده می& کرد و گویا تنها کامپیوترهای مجهز به این آنتی& ویروس به صورت هدفدار مورد حمله واقع شده& اند.
همین مسئله موجب شده آنتی& ویروس کسپرسکی در معرض اتهام قرار گیرد که حفره امنتی آن موجب بروز حمله Flame به وزارت نفت شده است در حالی که دور از ذهن نیست این مسئله در پی رقابت تجاری میان برندهای ضدبدافزار با صدرنشین آنتی& ویروس روسی در بازار داخلی شکل گرفته باشد.همین& طور اینکه در وزارت نفت علاوه بر کسپرسکی آنتی& ویروس& های دیگری نیز وجود داشتند که هیچ یک از آنها نتوانستند شعله آتش را خاموش کنند.