نقش شگفت انگیز اسباب بازیها در انتخاب شغل آیرتده فرزندان
نقش شگفت انگیز اسباب بازیها در انتخاب شغل آیرتده فرزندان
ممکن است این خاطره ساختن ستون با لگو باشد یا درست کردن قطار، یک عروسک یا یک سرویس وسایل چای خوری.
لزوما بازی با آن وسایل به این معنا نیست که بچهها ساختمانساز، راننده قطار، خانهدار یا صاحب کافه شده باشند.
ولی وزیر آموزش بریتانیا الیزابت تراس اخیرا هشدار داده که اسباب بازی کودکان میتواند روی انتخاب شغلشان در آینده تاثیر بگذارد. او می گوید اسباببازیهایی که با توجه به جنسیت بچهها ساخته میشوند به طور ویژه خطر اینکه دختران را از علوم و ریاضیات روی گردان کند افزایش میدهد. او از پدر ومادرها خواسته برای دخترانشان لگو بخرند تا آنها را به مهندسی ترغیب کنند.
زنان در دهههای گذشته در بریتانیا در عرصه های کاری قدم های بلندی برداشتهاند. ولی همچنان فاصله زیادی بین حرفههایی که زنان و مردان انجام میدهند از لحاظ جنسیتی وجود دارد. بنا به آمار بیش از ٨٠درصد علوم و تحقیقات، مهندسی، تکنولوژی توسط مردان اداره میشود.
در مقایسه، ٨٢درصد کار در بخشهای درمانی، تفریحی، و سرویسهای خدماتی و ٧٨درصد کارهای اداری و منشیگری در بریتانیا را زنان انجام میدهند.
منتقدان میگویند بازاریابی برای عروسکها باعث ایجاد کلیشههایی شده است. عروسکها، سرویسهای آشپزی، شاهزاده خانمهای صورتی برای دختران، و شخصیتهای فعال و ماجراجوی مردانه، ابزار کار ساخت و ساز و ماشین های آبی مسابقه برای پسرها.
گروه فمنیستی ‘اجازه بدهید اسباب بازی اسباب بازی باشد’ با کمپانیهای اسباب بازی فروشی در بریتانیا در حال گفتگو بوده تا آنها را متقاعد کند که اسباببازیها را بر اساس انواع آنها طبقه کنند نه بر اساس تقسیمات جنسیتی. این گروه میگوید کلیشههای تبعیضآمیز جنسیتی دامنه علاقه کودکان را کاهش میدهد.
در نتیجه این گفتگوها کمپانیهای عظیمی مثل مارکس اند اسپنسر و فروشگاه اسباب بازی فروشی هملیز برچسب اسباب بازی دختران و پسران را از روی آنها برداشتهاند.
ولی همه این اتفاقات با برنامه و پیش فرض خاص انجام نمیشود. یک تحقیق روی بچههای کوچک نشان میدهد که کودکان خودشان هم مستعد علاقمند شدن به نوع خاصی از وسایل بازی هستند.
بنابراین آیا اسباببازیهایی که کودکان با آن بازی میکنند در انتخاب کارشان تاثیر میگذارد؟
بکی فرانسیس، استاد آموزش در دانشگاه روهمپتون عقیده دارد که اسباب بازی ها این تاثیر گذاری را دارند.
او میگوید: “انواع اسباب بازیهای مختلف پیامهای متفاوتی در مورد اینکه انجام چه کارهایی برای دختران وپسران مناسب است به آنها میدهد و اسباب بازیها محتوای آموزشی متفاوتی دارند. هر دوی این مشخصهها مهم هستند و بر تحصیل و انتخاب شغل کودکان در آینده تاثیر خواهند داشت.”
خانم فرانسیس در یک تحقیق به پسران اسباب بازیهای داد با ترکیبی از فعالیت، ساخت و ساز وماشین آلات و به دختران عروسک و ابزارهایی داد که آنها را تشویق به آرایشگری میکرد.
پیامی که به نظر میرسید پسران از تقسیم این اسباب بازیها گرفتند این بود که آنها باید چیزهایی بسازند و مشکلات را حل کنند، و پیامی که دختران گرفتند این بود که باید مراقب بقیه باشند و مسئولیت تغذیه و پرورش را به عهده بگیرند.
او توضیح میدهد: “اسباب بازی پسرها بیشتر آموزنده است و دارای اجزایی است که اطلاع و آموزش بیشتری به پسرها میدهد، با دستورات تکنیکی و اجزایی که باید در هم جا بیافتند. در حالیکه اسباب بازی های دختران بیشتر خلاقیت و قوه تخیل آنها را پرورش میدهد.”
تحقیقات نشان میدهد که بیش از 60درصد بزرگسالانی که در مشاغلی از جمله طراحی و معماری فعالیت میکنند خانه سازی با لگوها از بازی های مورد علاقهشان بوده است. بیش از 66درصد کسانی که در مشاغل مرتبط با ریاضیات مثل بانک داری یا حساب داری کار میکنند پازل اسباب بازی مورد علاقه دوران کودکیشان بوده است.
نیل سینکلر که قبلا کماندوی ارتش بود و حالا خودش سه فرزند دارد با کلیشه های مربوط به انتخاب اسباب بازیها موافق است و می گوید اسباب بازی مورد علاقهاش اکشنمن بوده است.
او میگوید: “من و برادرم، که اوهم به ارتش پیوسته، ساعتها با این اکشنمنها بازی میکردیم. آنها را در باغچه میگذاشتیم. خودمان را پنهان می کردیم، نقشه و استراتژی میریختیم و با توجه به تاکتیک ها معلوم بود چه کسی برنده بازی میشود.”
محقق فضایی مگی ادرین پوکاک میگوید پدرش اسباب بازیها را بر اساس جنسیت از هم جدا نمیکرد و او به لگو و قطار خیلی علاقه داشت.
خانم پوکاک البته میگوید این آزادی را در مدرسه نداشت. وقتی به معلمش گفت که میخواهد فضانورد شود معلم به او پیشنهاد کرد به جایش پرستاری را امتحان کند.
این موضوع که اسباب بازیهای جالب متعلق به پسرها بود او را کلافه میکند و می گوید حتی وقتی وسایل آشپزخانه تبلیغ میشوند مردان را در حالیکه کلاه سرآشپز گذاشتهاند نشان میدهد ولی دخترها با پیش بند به نمایش در میآیند. خانم ادرین پوکاک میگوید این مساله فراتر از اسباب بازیها است.
“این نگاه جامعه است و همه جا هم هست. مهم است که ما به مدلهایی که معرفی می شوند توجه کنیم. ما نیاز داریم که دانشمندان زن را در تلویزیون ببینیم.”
مارگارت مک آلیستر مشاور خانواده و روانشناس میگوید چیزهای خیلی بیشتری از اسباب بازی ها در آینده وتعیین شغل کودکان تاثیر می گذارند.
” این تا حدی سطحینگری است که بگوییم به دختران ماشین و کامیون بدهیم تا با آن بازی کنند و آنها قرار است مهندس شوند. واقعا شواهد واقعی برای اثبات چنین چیزی وجود ندارد و انتخاب شغل تا زمانی که برای یک فرد اتفاق میافتد از تجربه کودکی او فاصله زیادی دارد.”
مارگارت مک آلیستر عقیده دارد باید کودکان را تشویق کرد که کشف کنند، بپرسند، درگیر شوند و با هم کار کنند و همه اینها تاثیر بیشتری بر آینده شان خواهد گذاشت.
دکتر آماندا گامر روانشناس کودک میگوید باید مطمئن شد که کودکان به یک برنامه بازی خوب و سالم دسترسی داشته باشند.
“نقش بازی برای کودکان این است که تا جایی که می توانیم یک دامنه وسیع از تجربهها را در اختیار کودکانمان بگذاریم. مشکل این است که پدر ومادرها معمولا آسانترین گزینهها را انتخاب میکنند. ولی آنها باید در اسباب بازی به دنبال چیزهایی باشند که توانایی و خلاقیت کودک را افزایش میدهد. باید در انتخاب اسباب بازی ها سعی شود آن کلیشههای رایج هم شکسته شوند. مثلا خیلی از پدر و مادرها به پسرانشان اجازه نمیدهند که عروسک داشته باشند.”
“مغازه ها هم لازم نیست همه صورتیها و آبیها را برای همیشه کنار بگذارند ولی باید یک سیاست میانه انتخاب کنند.”
خانم گامر می گوید هیچ کودکی با بازی با لگوها ساختمان سازی یاد نمیگیرد ولی ممکن است یاد بگیرد چطور آنها را روی هم قرار بدهد تا ستونها و بدنه محکمی بسازد. بیشتر بحث اعتماد به نفس و آشنایی است تا مهارت اندوزی.