آیا روزی این رویا و هدف به حقیقت خواهد پیوست و در این صورت آیا این موجودات هوشمند از ما باهوش تر خواهند بود و ما انسان ها را در نبردی هولناک شکست خواهند داد و یا برعکس، به ما کمک خواهند کرد تا دنیا را به جایی بهتر تبدیل کنیم.
اینها مسائلی هستند که در گذشته به حوزه داستان های علمی – تخیلی و یا آینده نگر تعلق داشتند اما امروزه مرز حوزه آینده نگر و حقیقت روزمره بسیار کمرنگ شده است.
همه مفاهیمی که از انها صحبت شد مورد بحث شاخه ای از هوش مصنوعی است که به آن « هوش مصنوعی قوی» می گویند که در تقابل با هوش مصنوعی کاربردی قرار دارد. در هوش مصنوعی قوی آنچه که مطرح است توانایی ایجاد موجودی هوشمند است با توانایی مشابه انسان .
مثلا وقتی از کامپیوتر « واتسون» حرف می زنیم دیگر خبری از داستان های علمی و تخیلی نیست. بلکه کامپیوتری است که در همین دنیای فعلی توانسته انسان ها را شکست دهد.
واتسون کامپیوتری است با اهدافی در حوزه هوش مصنوعی قوی که توانسته است باهوش ترین و خبره ترین انسان ها را در مسابقات اطلاعات عمومی تلویزیونی شکست دهد . روباتی که زبان ادمیزاد را می فهمد، ان را پردازش می کند، سوال ها را با راهنمایی هایی که از پیچیده ترین ظرایف زبانی تشکیل شده اند تحلیل و پاسخ یابی می کند، صدای زنگ را زودتر از حریفانش در می آورد و بقیه را در مسابقه می برد.
واتسون چیست؟
واتسون تنها کامپیوتر جهان است که می تواند در یک مسابقه تلویزیونی ( جئوپردی) شرکت کند. این مسابقه از معروف ترین مسابقات اطلاعات عمومی تلویزیونی است که تمام حوزه های اطلاعات عمومی مانند تاریخ، ادبیات، علوم فرهنگ، ورزش، هنر و … را در بر می گیرد.
در این مسابقه سه نفر با هم به رقابت می پردازند که در ان پاسخ سوال ها با سرنخ هایی که به مسابقه دهنده ارائه می شوند، پاسخ داده می شوند. کامپیوتر « واتسون» تنها کامپیوتری است که توانسته در این مسابقه شرکت کند و دو تن از برندگان رکورددار سابق این مسابقه را شکست دهد.
در فوریه سال ۲۰۱۱ در طی سه روز متوالی واتسون با حریفان انسانی خود در این مسابقه شرکت کرد. در این مسابقه واتسون با « بردروتر» بزرگ ترین رکورددار تاریخ این مسابقات، « کن جنینگز» رکورددار بیشترین تعداد برد( هفتاد و چهار برد) مسابقه داد و توانست هردوی آنها را شکست داده و جایزه بزرگ یک میلیون دلاری را برنده شود. این اولین بار در تاریخ است که یک کامپیوتر در نبرد مقابل انسان ها در مسابقاتی با سطح بالایی از توانایی درک و پردازش و بازتولید زبان طبیعی شرکت کرده و قادر به شکست انسان شده است.
مگر واتسون چه کار خاصی انجام می دهد؟
شاید فکر کنید واتسون یک سوپر کامپیوتری با حجم انبوهی از اطلاعات چه کار خاصی را انجام می دهد؟ آیا واتسون در بهترین حالت یک موتور جست و جوی بسیار قدرتمند نیست که جواب سوال ها را در مسابقه یافته و اعلام می کند؟ و آیا این برای یک کامپیوتر با سخت افزار، شبکه و … کار سختی است که انسان را شکست دهد؟
واتسون بسیار فراتر از یک موتور جست و جوی قدرتمند است. این کامپیوتر از نرم افزار DeepQA آی بی ام برای درک زبان طبیعی استفاده می کند. واتسون درست مانند بقیه افرادی که در مسابقه هستند ظرافت های زبانی در سوال ها را درک کرده و درست مانند آنها نمی تواند از اینترنت استفاده کند، بلکه سوال ها را بر پایه چیزی که از قبل می داند پاسخ می دهد.
انجام این عمل برای کامپیوترها و برای طراحان آن چالش بسیار بزرگی است. انسان ها گاهی روشن و منطقی حرف نمی زنند و فکر نمی کنند. برای اینکه بتوان به طور کامل درک کرد که منظور کسی از حرفی چه بوده است باید بافت حرف، اصطلاحات عامیانه، ایهام های زبانی و صدها چیز دیگر را درک کرد که این عمل برای کامپیوترها اسان نیست.
واتسون از چه چیزی ساخته شده است ؟
واتسون سه پاسخ محتمل برای هر سوال در نظر گرفته و آنها را روی نوار پاسخ نشان می دهد که کنار آن مقدار اعتماد به آن پاسخ قرار دارد. اگر محتمل ترین پاسخ از آستانه اعتماد گذر کند، واتسون زنگ را به صدا در آورده و پاسخ می دهد.
واتسون از همان زنگ دستی استفاده می کند که بقیه افراد در مسابقه هنگام جواب دادن آن را فشار می دهند. به جای استفاده از دست، واتسون به یک ابزار مکانیکی برای فشار دکمه زنگ مجهز شده است.
حضور واتسون روی صحنه بازتابی از آن چیزی است که در سیستم اتفاق می افتد. آواتار واتسون طوری طراحی شده استکه به ورودی ها واکنش نشان دهد. مثلا تغییر رنگ آواتار در حال پردازش پاسخ برای نشان دادن میزان اعتماد به یک پاسخ و جواب درست و یا غلطی که به آن سوال می دهد.
از آنجایی که واتسون نمی تواند چیزی ببیند و یا بشنود سیستم هر سرنخ را به صورت دیجیتالی دریافت و ابراز می کند، سپس هزاران الگوریتم واتسون شروع به پردازش سرنخ کرده و بین اطلاعات ذخیره شده به زبان طبیعی دنبال پاسخ درست می گردد.
تیم واتسون به این نتیجه رسیده اند که به طور متوسط برای یک قهرمان مسابقه جئوپردی ۳/۵ ثانیه طول می کشد که پاسخ مناسب را بیابد که این زمان برای واتسون کمتر از سه ثانیه است.
همچنین یک کامپیوتر با پردازنده تک هسته ای بیش از ۲ ساعت زمان لازم دارد تا یک تحلیل زبانی عمیق را انجام دهد و فقط یک پاسخ را از سری سوال های مسابقه بیابد، اما واتسون این کار را در سه ثانیه انجام می دهد.
هنگام اجرای سری تطبیق های اولیه، واتسون فقط از ۷۵ درصد کل منابع پردازشی خود استفاده می کند.
توان محاسباتی واتسون با ۲۸۸۰ کامپیوتر تک هسته ای قابل مقایسه است که به وسیله شبکه های فوق سریع به هم متصل شده اند.
واتسون دارای ۱۰ سرورRack و ۹۰ سرور IBM750 است که برپایه پردازنده POWER7 کار می کند .
سخت افزاری که IBM در ساخت واتسون از آن استفاده کرده صدها برابر از DeepBlue قدرتمندترند، یعنی از سوپرکامپیوتری که در سال ۱۹۹۷ بزرگ ترین قهرمان شطرنج جهان را شکست داد.
شبکه ای که به سرورهای سیستم متصل می شود می تواند ۹۰ در ۱۰ میلیارد بیت در ثانیه را به کاربرد. در مقایسه، یک اترنت معمولی برای یک شبکه خانگی سرعتی معادل ۱۰۰ مگابیت در ثانیه است یعنی ۹۰۰۰ بارکندتر از واتسون.
واتسون به اینترنت وصل نیست. سرورهای سیستم با یک شبکه اترنت ۱۰ گیگی به هم وصل شده اند .
یک دیسک ۵۰۰ گیگاباتی تمام اطلاعاتی که واتسون برای برد در مسابقه جئوپردی به آن نیاز دارد را در خود ذخیره می کند. ممکن است به نظر مقدار مقدار داده کمی باشد اما این مقدار معادل ۲۰۰ میلیون صفحه اطلاعات متنی است. چون واتسون نیاز به اطلاعات غیر متنی ندارد. واتسون روی زبان طبیعی پردازش انجام می دهد و نیازی به فایل های صوتی و تصویری ندارد.